Van 42 dagen had ik notities en waren we dus zeker in de Entreprise aanwezig. Dat wil nog niet zeggen dat er ook daadwerkelijk altijd gedraaid werd: de molen staat ook wel eens stil, bijvoorbeeld wegens windstilte of klussen in de molen. Ik weet dat we meer dan 42 dagen open zijn geweest, maar van een aantal dagen had ik geen aantekeningen.

Omwentelingen

Het aantal omwentelingen van de bovenas bedraagt 13.968. Dat is iets minder dan 16.445 omwentelingen in het jaar 2015 daarvoor.

Molenaars

De Entreprise werd in 2016 bemand door de volgende vrijwillige molenaars, te weten:

• Jan Danes
  Bert Roemeling
  Martin van Doornik
  Vincent Mathlener (MIO)
  

Jan Danes gaf op 11 juli aan dat hij met de Entreprise wilde stoppen. Jammer, want hij was een uitstekende fotograaf en hij hield er een eigen website en Facebook-pagina van de Entreprise op na. Wij zullen zijn humor missen nu we met drie man verder gaan.

De samenstelling van de aanwezigen kon nogal eens wisselen. Ik kwam zelf eerst, gezien de afstand van 37 kilometer tussen molen en mijn huis niet vaker dan elke twee weken naar Kolham; na de pensionering van mijn werk per 3 augustus kon ik vaker en dus wekelijks verschijnen.

Op de Entreprise moet je altijd met minimaal 2 man aanwezig zijn als je draait, omdat de eigenaar het anders te gevaarlijk vind. Dat wist ik wel, maar ik heb al 33 jaar vaak alleen op grote molens gedraaid, ik dacht dat het dus wel zou mogen. Toen het vakantietijd was heb ik op 7 augustus alleen met de Entreprise gedraaid - er was toen immers geen 2e molenaar.  Dat ging op zich goed, ik was voorzichtig en heb niemand boven de steenzolder toegelaten. Maar de eigenaar was er helder over: dat mocht niet weer.. en dat doe ik dan ook niet weer. Gevolg kan zijn dat de molen in de zomer wat vaker stil staat, maar dat neemt de eigenaar voor lief.

Vincent beschikt als MIO (molenaar in opleiding) niet over de molensleutel en is dus afhankelijk van de gediplomeerde vrijwilligers om naar de molen te gaan. Dit gebeurde altijd in overleg en ging keurig.

Bezoekers.

In het verslagjaar zijn er 275 bezoekers geteld. Dit is echter geen nauwkeurige opgave, want zoals gemeld staan er enkele ‘witte plekken’ op de kalender van de molen. De Nationale Molendag op 15 mei leverde 23 bezoekers op, waaronder enkele molenaars uit het aangrenzende Duitse Ostfriesland. Daarnaast kwamen er 13 bezoekers op de molen af tijdens het Groninger Molenweekend van 12 juni. Het hoogtepunt qua bezoekers was op zaterdag 17 juni, toen er ruim 120 schoolkinderen met hun begeleiders in de Entreprise op bezoek kwamen, die in verband met de veiligheid beurtelings in groepjes van 20 personen de hoge trappen hebben beklommen. Met betrekking tot de veiligheid van de bezoekers hebben er zich in het verslagjaar geen incidenten voorgevallen. Zo moet het blijven!

Wiekstanden

De Entreprise heeft in 2016 vier keer in de rouwstand gestaan. Eerst na het overlijden van Jan Heijdra (landelijke molendeskundige uit Barneveld), † 11 januari 2016, Daarna eind januari alweer: Lammert Groenewold (collega molenaar op de Groote Poldermolen en oud-secretaris van de toenmalige Slochter Molenstichting, nu MSMOG), † 22 januari 2016. De uitvaart vond op 28 januari plaats in het restaurant ‘In den Stallen’ in Winschoten-Oosteinde. Het was een heel indrukwekkende plechtigheid, waarbij zelfs de Duitse molenwereld was vertegenwoordigd. Lammert mocht slechts 55 jaar worden. Hij heeft hemel en aarde bewogen om de herbouw van de Entreprise na de brand van 19 juni 2000 van de grond te krijgen. De fraaie baard van de Entreprise, die Lammert zelf heeft vervaardigd, vormt nu o.a. een blijvende herinnering aan hem. De derde keer dit jaar was het voor Trees Danes (echtgenote van Jan Danes), † 26 mei 2016. De uitvaart vond op 31 mei plaats in de buitensportplaats Ecomotion, schuin tegenover de molen. Trees bereikte de leeftijd van slechts 56 jaar. De trieste reeks werd afgesloten met het in de rouw zetten voor Wim Koeneman (voorzitter en penningmeester MSMOG), † 23 september 2016, 67 jaar oud. De overige molens van de MSMOG hebben ook aan deze rouwstanden meegedaan.

Onderhoud

Aan de Entreprise zijn er in het verslagjaar ook onderhoud en klussen verricht. Op 31 januari is de stalen spanband om de westelijke loper gebroken. Dat was onverwacht, het was een nieuw koppel maalstenen. Maar gelukkig goed hersteld. 

Tegen een gebroken raam op de tweede zolder is er op 7 februari een houten plaat gemonteerd, maar hij was enkele maanden later tijdens een storm eraf gewaaid.

Op 21 februari hebben wij het westelijke koppel maalstenen opengelegd, nadat de steenspil eruit is getakeld. Het was een spannende dag, want dit was voor het eerst sinds de herbouw van 2010. Ook hebben wij hier geleerd welke hindernissen er genomen en problemen opgelost moesten worden. 6 maart hebben wij de steenspil, die daar zo lang aan de takels heeft gehangen, laten zakken totdat hij met het klauwijzer via een blokje hout op de ligger kon afsteunen.

Vrijdag 11 maart is Hans Titulaer hier geweest om de stalen band om de loper te repareren.  Vincent en Martin (Bert was op reis) hebben op 20 maart het geheel weer in elkaar gezet.

Tijdens een zonnige maar windstille dag op 10 april was het een mooie gelegenheid om de zeilen te corrigeren. Die hingen namelijk te hoog, zodat de strook tussen het 1e en 2e heklat bij alle vier wiektoppen open lag. Dit wordt, om maar in de oude windzuinigheid van de vroegere molenaars te zeggen, als ‘laatste wind’ genoemd. Nu hangen de zeilen met de onderste zoom tegen het onderste (1e dus) lat aan. Het was een heel karwei, waarbij je de beide bovenhoektouwen naast de askop op 25 meter hoogte los en vast moest maken.

Op 12 juni is er één stellingdeel aan de zuidkant van de molen losgemaakt en smaller gezaagd voor de betere bereikbaarheid van de kettinghaken. Hierna is de plank weer terug gemonteerd.

Zowel de spoor- als de bovenwielwiggen waren door de zomerse warmte los gaan raken. Die hebben wij op 17 juli aangehaald, want er zijn nog niet overal wouterlatjes aanwezig en veel wiggen zijn gewoon tegen de spil of vulstukken vastgeschroefd! Wiggen aanhalen is een oude molenmakersterm, men zegt tegenwoordig ook wel "aanslaan" maar die term werd vroeger niet gebruikt.

Er was een stukje van het steekbord no. 4 afgebroken. Op 11 september heb ik hem mee naar huis genomen en gerepareerd. Het is gemaakt van red cedar-hout. Lekker licht en heel duurzaam, maar wel nogal breekbaar.

Op verzoek van Lex van der Gaag van de Technische Commissie (de TC) hebben wij op 25 september de koppelingen van de rode T-vormige aansluitbuis voor de brandweer aan de straatkant vervangen, omdat de brandslangen anders niet op kunnen passen.

De koningspil liep op 4 december warm aan tegen een cirkelvormige opening in de kapvloer aan, wat een brandlucht veroorzaakte. Een onderzoek kon de oorzaak niet aan het licht brengen. Hiervoor is zelfs het poortslot opengemaakt en de lagering van de spil nagezien, maar die werden wel in orde bevonden, nadat de neuten goed gesmeerd zijn. Misschien is er door de werking van het nieuwe hout teveel speling in het neutenkruiwerk ontstaan, zodat de koningspil niet meer zuiver te lood stond. Wij moeten die zaak vooral in de gaten houden.

Een contragewicht van de bovenasteller is afgebroken. Deze is op 11 december door mij naar huis meegenomen en gerepareerd. Hij is op 8 januari 2017, dus buiten het verslagjaar om, weer herplaatst.

Eveneens op 11 december is een gebroken kam van de bovenbonkelaar gelijmd en met twee slotbouten aan elkaar vastgezet. Weer op diezelfde dag is de grote Kerstster op de bovenste wiektop aangebracht, welke goed zichtbaar is vanaf de A7. Dat betekende vier weken lang niet draaien.

Voorts heeft de Entreprise gedurende vrijwel de gehele herfst ernstige hinder gehad van de vermaledijde grasvliegjes, die de bovenste vloeren, molenwielen en traptreden hebben bedekt. Wij veegden en stofzuigden ons blauw, doch bleef de plaag hardnekkig terugkomen. Enkele vuilniszakken vol met die parasieten verlieten de molendeur!

Ook had de molen te lijden onder de muizenplaag die in de tweede helft van het verslagjaar gelukkig sterk is verminderd.

Het laatste halfjaar is het werk aan de elektrische installatie (door Harry) in de molen stil komen te vallen, mede doordat hij op zijn werk bij Avebé in Foxhol ook op zondagen in ploegendienst moet werken. Wij gaan samen beraadslagen hoe het verder moet. De molen staat er zo onaf bij.

Overige activiteiten

De halfjaarlijkse molenaarsvergaderingen vonden op 15 maart en op 25 oktober plaats in de ons bekende Molenschuur naast molen De Noordstar in Noordbroek.

De landelijke vergadering van het Gilde van Vrijwillige Molenaars van 2 april in de houtzaagmolen De Ster in Utrecht werd door mijn ook bijgewoond.

In verband met de Arbo-regels heeft de MSMOG veiligheidsschoenen voor alle molenaars bij Welkoop in Hoogezand besteld. Verder hebben de molenaars van de MSMOG nieuwe bodywarmers per 1 juli in ontvangst genomen. Het blauw-gele logo van de MSMOG is nog door Lammert Groenewold ontworpen.

Op 20 september vond een vergadering op lokaal niveau plaats, over het onder aandacht brengen bij de Kolhamster bevolking van de biotoopproblemen rond de Entreprise, in het dorpshuis ’t Mainschoar in Kolham. Er waren veel MSMOG gezichten te zien.

Ter afsluiting van het verslagjaar georganiseerde de MSMOG op vrijdag 16 december een eindejaarsbijeenkomst in de ons bekende Molenschuur in Noordbroek, waar wij na de gebruikelijke toespraken gezellig hebben gedineerd.

Westernieland, 11 januari 2017