Les 34
(2018)

Het pennetjeswerk komt vooral voor in het Zuiden. Het heeft een tweetaks rijn. De stut beweegt bij het lichten van de steen.

Het maalwerk bestaat uit een ligger en een loper. Zoals de namen aangeven: de loper beweegt, de ligger ligt stil.

De maalstenen zijn boven de maalzolder op de steenzolder geplaatst.

Vrijwel altijd door het bovenwiel.

Ja, dat kan. Het komt niet veel voor. Er moet dan een takrad (spoorwiel) in worden gebouwd, dat wordt aangedreven door een korte koningsspil. Daarmee drijf je dan 2 van de 3 koppels aan, het derde wordt rechtstreeks door het boven wiel aangedreven met een tweede rij kammen aan de andere kant van het bovenwiel.

De totale versnelling varieert gewoonlijk van 1:4½ (bij een standerdmolen) tot 1:7. Ruwweg, gemiddeld gaat de loper dan zes keer rond.

De steenspil komt in twee uitvoeringen voor: als een doorlopende ijzeren as (het staakijzer) met houten bekleding of als een houten spil met afzonderlijk tap- en klauwijzer.

De bolspil draait tijdens het malen.

Om de bolspil precies verticaal te kunnen stellen is het kussen in het horizontale vlak op de pasbalk verstelbaar door middel van wiggen.

De vaste rijn bestaat uit één deel en is vast aangebracht in de loper. Hij kan in het horizontale vlak niet bewegen. Hij vormt met de ligger één geheel en moet heel precies worden afgesteld om aantikken / aanlopen van de loper en ligger te voorkomen. De balanceerrijn bestaat uit een binnen- en een buitenrijn. De binnenrijn rust op de nok van de bolspil en wordt aangedreven door het staakijzer. De binnenrijn heeft twee tegenover elkaar liggende ronde tappen. De buitenrijn ligt hier los op zodat hij een kantelende beweging kan maken.

Een trekwig is een wig die middels een draadeind (de trekbout) aangetrokken kan worden en zo meer of minder ruimte biedt aan wat hij borgt.

De kruisvonder is een extra (korte) hefboom die een nog nauwkeuriger afstelling van de licht mogelijk maakt.

Ringmeel is meel dat op de meelring zou blijven liggen als we niets zouden doen. Dat zou met name door condensvocht een aan bederf onderhevige koek op de meelring vormen waarin bovendien sommige insecten zich graag nestelen. Daarom is aan de loper een zogenaamd “jagertje” bevestigd: een stalen bevestiging waaraan een leren flap die over de meelring draait. Die veegt het “ringmeel” in de meelpijp.

Een rijke ligger heeft een bolling in het midden, een rijke loper heeft juist een holling in het midden. De loper moet rijk zijn (hol zijn), de ligger moet arm zijn (vlak zijn).

Dat is een orkaan! Windkracht 12

De steekbanden (8 in totaal en verdeeld in 4 buiten- en 4 binnensteekbanden) staan onder een hoek van 45 tot 55 graden tussen zetel en kruisplaten boven de zonneblokken en zijn daar gepend ingelaten.

Ja, aangezien de aangedreven werktuigen zich in de kast van de standaardmolen bevinden en de hele kast wordt gekruid zijn er geen krachten die zorgen dat de molen ruimend om wil.

🔝