Les 24
(2021)

Een Vlaamse vang met een wipstok en een duim.

Door een latje tussen de rijklamp en de rust te plaatsen.

De wipstok. Om de haak in de duim te kunnen leggen moet de hefboom ook naar links en rechts kunnen bewegen. Dat kan alleen bij de wipstok.

Een vang werkt als een soort trommelrem met blokken of een band om het bovenwiel en dient om een molen stil te zetten en ook stil te houden. Vang met wipstok, met binnenvangstok, trommelvang, en trekvang.

Niet alle weidemolens hebben een vang, Bosman molens en windmotoren hebben ook geen vang.

Alle onderdelen van de trommelvang zitten binnen in de molen en zijn dus niet onderhevig aan weersinvloeden.

De binnenvangstok werkt hetzelfde als de wipstok. Het is een hefboom. Bij de vangbalk kan echter niet gewerkt worden met een duim omdat er alleen een verticale beweging kan worden gemaakt en geen zijwaartse zoals bij de wipstok. De vangstukken lopen rond het bovenwiel.

Omdat er een kettinkje of een stangetje tussen het buikstuk en de steunder(balk) is aangebracht dat dat voorkomt, plus dat het vanganker doorloopt naar het rechter voeghout en daar vast zit met een koebout.

Na het versteken van de vang trekt de vangbalk (via sabelijzer) extra sterk aan het sabelstuk. De vang zal dus bovenaan, vaak linksboven aan, aan kunnen gaan lopen (kopstuk en schouderstuk). Je kunt met een plankje of houtje tussen de rijklamp en rust dit probleem vaak wel verhelpen.

Dat kan middels een duim, een klamp of een klink (haak).

Wat je ook doet: de pal NIET inlaten als de molen achteruit draait. Uit de wind kruien.

De kneppel is een extra beveiliging die de opgelegde vang extra borgt. Het is een stevige korte balk (7 x 10 cm en 75 tot 100 cm lang) die aan de ene zijde een vast scharnierpunt heeft en via een touw aan de andere zijde strak over de vangbalk kan worden getrokken bij opgelegde vang. De kneppel komt vooral in Zuidholland en Utrecht voor.

Bij warm weer en een zwakke aflandige wind kan er laat in de ochtend of vroeg in de middag wind uit zee ontstaan als aanvulling van de opstijgende warme lucht boven land. Het huidige weertype leent zich dus uitstekend voor zeewind. Alleen komt het zover van de kust niet zo veel voor.

ZO wind blijft meestal niet lang, is verraderlijk en brengt vaak onweer met zich mee.

🔝