De oudste nog bestaande molens waren vertikale molens. Ze staan in het toenmalige Perzië, nu Noord-Iran / Afghanistan. Ook zijn er moderne varianten die je vaak bovenop gebouwen ziet en die electriciteit opwekken.
In 2016 waren het er 48.
Dat is een gevlucht waarbij de heklatten aan beide kanten even ver uit de roe steken en die aan beide kant ook zijn bespannen met zeil. Er zijn dus geen steekborden etc.
De vorm is die van een blok of kubus, net als een dobbelsteen.
Die houden de kruisplaten vrij van de teerlingen. De wind kan er zo tussendoor waaien waardoor vocht (door regen, mist, condensatie) verdampt en rot geen kans krijgt.
De steenbalk.
De steenlijsten.
De daklijst en de waterlijst. Dus, van boven naar beneden: DSW (Daklijst, Steenlijst, Waterlijst).
De steenbalk draagt de hele kast en draait op de stormpen. Het is de allerzwaarste balk in de molen. Meestal zit onder de steenbalk een brasem waarin de stormpen steekt. D.m.v. een smeergat kan de pen worden gesmeerd.
Gebrek aan vet, dus de pen smeren en ook de zetel. Ook zou de steenbalk doorgezakt kunnen zijn waardoor teveel druk op de zetel, hiervoor kunnen de slekken onder de kalven dunner worden gemaakt.
De zijwegen zijn de zijkanten van de kast en bestaan uit de horizontale daklijst, steenlijst en waterlijst en de verticale hoek-, spoor- en kroonstijlen. Onderling verbonden door schuinstaande weegbanden.
Dit heet het stormbint. Hier zitten de al genoemde hoekstijlen en verder de borstnaald en boven de windpeluw de keer en weerstijl als vertikale onderdelen. Horizontaal zijn er de windpeluw, de tempelbalk, de keuvelensbalk, de voorzomer en de dwarsregels, ook weer verbonden door de weegbanden.
Vertikaal de hoekstijlen, de deur- en luiluikstijlen en horizontaal de boven- of achterbalk, de deurbalk en de achterzomer met dwarsregels en weegbanden.
Bij de stormpen is in de steenbalk vaak een smeergat aangebracht, hier wordt met reuzel gesmeerd. Bij de zetel kan reuzel van buitenaf worden aangebracht.