Les 39
(2025)

De watergedreven molen is waarschijnlijk eerder ontwikkeld omdat de constructie eenvoudiger was.

Een kweern is een met de hand aangedreven maalkoppeltje zonder kuip, waarmee al in de Romeinse tijd werd gemalen.

Een diabolo-vormige maalsteen werd gebruikt omdat deze op een klein oppervlak een groot maaloppervlak bood. Het graan kon zo gemalen worden zonder oververhitting. Ook kon een relatief klein lastdier de steen aandrijven.

Een Stockmühle heeft een horizontaal waterrad dat door een krachtige waterstraal moet worden aangedreven, wat een groot verval vereist.

Rond het jaar 1000 waren de waterraden grotendeels gelijk aan de huidige uitvoeringen qua vorm en omvang.

Het stuwrecht is vergelijkbaar met het windrecht. Beide rechten geven toestemming voor het gebruik van de aandrijving, of dat nu wind of water betreft.

Ja, stuwrecht kan bestaan zonder overeenkomst; het is dan een vorm van gewoonterecht. Bewijs van stuwrecht kan bestaan als je kunt aantonen dat er langdurig gebruik van is gemaakt zonder betwisting.

Als het stuwrecht door het waterschap is afgekocht, zoals vastgelegd in de Waterstaatswet van 1900, heeft de rechthebbende genoegen genomen met een som geld en is het recht kwijt.

Een onderslagrad is het meest geschikt voor snelstromend water, dus zou je daarvoor kiezen bij een snelstromende beek.

Alle raderen werken op zwaartekracht, maar het bovenslagrad doet dit het meest direct. Het kan met traag stromend water de bakjes vullen en zo het rad aandrijven.

Bij een beek met veel drijvend en zwevend vuil is een bovenslagrad het beste, omdat een middenslagrad en een onderslagrad makkelijker kunnen vastlopen door drijvend en zwevend vuil.

🔝