Les 40
(2025)

Een standerdmolen heeft alle werktuigen in de kast, terwijl een bovenkruier de werktuigen in het acht- of zeskant heeft. Het gevolg is dat de werktuigen en het gevlucht bij een standerdmolen zich niet tegen elkaar afzetten.

Een standerdmolen heeft zijn werktuigen in de kast, terwijl een wipmolen zijn werktuigen onder in de ondertoren heeft. Het grote verschil is ook dat een wipmolen geen standerd heeft, maar een koker waarin een koningsspil draait.

De twee maalstoelen in een standerdmolen worden voor- en achtermolen genoemd. De maalstoel het dichts bij het gevlucht is de achtermolen.

De wipmolen, standerdmolen en een spinnenkop hebben een zetelkruiwerk.

Beide hebben hun werktuigen in de kast/molen en beide molens zijn voorzien van een zetelkruiwerk.

De belangrijkste delen van de achtkant zijn de achtkantstijlen, de vaste en de losse legeringsbalken en de korbelen.

Een bergmolen staat op een berg of bult. Een beltmolen staat op een berg. Echter, in deze berg zit een in- en uitvaart (onder het achtkant) zodat je onder de molen door kunt gaan.

Een standerdmolen heeft een grote kast ten opzichte van de standerd. Een wipmolen heeft een veel kleinere kast ten opzichte van de ondertoren. Bij de spinnekop is dit verschil nog groter.

De glijring vind je bij een voeghouten kruiwerk.

Een ijzerbalk is een extra balk in de kap die lager of tussen de spruiten ligt en waarin de tap van de koningsspil gelagerd is.

Tijdens het malen zal het water vlak bij de molen lager staan dan een eind verderop de in de polder.. De ervaren molenaar zal om het juiste peil te bereiken wat langer doormalen omdat, nadat hij is gestopt, er nog water zal toestromen waardoor het juiste peil tot stand komt.

Sleepkruiwerken, rollenkruiwerken en zetelkruiwerken.

Bij de rollenkruiwerken is het Engels kruiwerk het meest onderhoudsvriendelijk en bij de schuifkruiwerken het voeghoutenkruiwerk. Nadelen zijn bij het Engels kruiwerk dat de kap snel om kan gaan als je de bezetketting niet stevig vast hebt gelegd. Bij het voeghouten kruiwerk kan het krooien zwaar gaan en moet je steevast smeren met reuzel.

Wiggen worden aangeslagen en dan geborgd met een wouterlatje. Dat wouterlatje is vastgezet met een paar spijkers die men iets laat uitsteken om ze gemakkelijker los te kunnen halen.

De kuip bij een Engels kruiwerk heeft eigenlijk geen actieve functie. Wel beschermt het de rollen tegen regen en sneeuw en voorkomt het dat vogels er ertussen gaan zitten. De rollen van een Engels kruiwerk hebben namelijk twee flenzen en rollen over een ijzeren band. Het geheel van flenzen en band zorgt ervoor dat de kap alleen maar rond kan gaan en niet zijwaarts.

De kuip heeft, net als bij het Engels kruiwerk, een werende functie tegen regen en sneeuw echter nog belangrijker is de kerende functie om de kap op zijn plaats te houden zodat deze alleen rond en niet zijwaarts kan gaan.

🔝